طلوع قاینات

شکر نعمتهای الهی در این است که به پیمانی که با خدا بسته ایم وفا نمائیم و تنها از خدا بترسیم و به قرآن ایمان آوریم و به آن عمل کنیم و حقایق قرآن را از مردم پنهان نکنیم(و لا تکونو اوّل کافر به) و دین را بپا داریم(و اقیموالصلوه)و زکات اموال و دیگر توانمندیهایی که خدا به ما بخشیده را به نیازمندان بدهیم و نماز را به جماعت بخوانیم و به مردم نیکی(برّ) نمائیم، ما در انجام این کارها موفق نمی شویم مگر با صبر و مقاومت در مقابل خواسته های نابجای نفس و در مقابل دشمنان(بالصبر) و با فهم درست دین و با عمل به آن(والصلوه) و لازمه همه این کارها خشوع بدرگاه خدا است(برگرفته از سوره بقره آیات 40 تا 45).

 شرک نورزیم و در دینداری و در عبادت خدا بدعت ایجاد نکنیم(باتخاذکم العجل) و در راه خدا جهاد نمائیم(فاقتلو انفسکم) و خواسته های غیر منطقی نداشته باشیم(حتی نری الله جهره) و تسلیم اوامر خدا شویم(سجدا)و به دیگران احسان نمائیم(برگرفته از سوره بقره آیات 51 تا 58).

 به توصیه های قرآن عمل نمائیم، برای این منظور باید با استفاده از هدایتهای قرآن و رهنمودهای پیامبر، نفس خود را تزکیه(پاک) نمائیم و قرآن و حکمت بیاموزیم، برای موفقیّت در این کارها باید در مقابل خواسته های نابجای نفس و در مقابل دشمنان مقاومت نمائیم(استعینو بالصبر) و همچنین دین را خوب بفهمیم و درست به آن عمل نمائیم(والصلوه)( برگرفته از سوره بقره آیات 150 تا 155).

 روزهای ماه رمضان را روزه بگیریم و اگر مریض بودیم یا در سفر بودیم یا روزه برای ما طاقت فرسا بود بجای روزه گرفتن در اطعام مسکین و در انجام کارهای خیر بکوشیم(برگرفته از سوره بقره آیات 183 تا 185).

به دستورات خدا عمل نمائیم که از جمله آن رعایت حقوق(معروف = متعارف و قانونی) دیگران می باشد(برگرفته از سوره بقره آیات 231).

در راه خدا جهاد نمائیم و در اصلاح امور نیازمندان جامعه با انفاق از اموال و دیگر توانمندیها و دادن قرض الحسنه بکوشیم(برگرفته از سوره بقره آیات 243 تا 245).

همیشه و در همه جا تسلیم فرمان خدا باشیم(اتقوالله حقّ تقاته) و به ریسمان خدا چنگ بزنیم(به قرآن و دین عمل نمائیم) و پراکنده نشویم(بر هواهای نفسانی یا بر پندارهای بی اساس عمل نکنیم) و در انجام کارهای خیر بکوشیم و دیگران را نیز بر انجام اینگونه کارها ترغیب نمائیم و دیگران را به معروف توصیه کرده و از منکر باز داریم و اعمال دینی را به ترتیب اولویّت و اهمیّتی که در قرآن برای آن تعیین شده است انجام دهیم(جاء هم البیّنت) و بر پندارهای بی اساس یا هواهای نفسانی عمل نکنیم(برگرفته از سوره آل عمران آیات 102 تا 105).

 از مخالفت فرمان خدا بپرهیزیم(فاتقوالله) و در راه خدا جهاد نمائیم(برگرفته از سوره آل عمران آیات 121 تا 123).

در راه خدا جهاد کرده و بر مشکلات آن صبر نمائیم و به دیگران احسان کنیم(برگرفته از سوره آل عمران آیات 140 تا 148).

خدا در سوره نساء توصیه هایی به ایمان آورندگان می نماید و در آیه 147 همین سوره می فرماید که خدا چه نیازی به مجازات شما دارد اگر شکرگذاری کنید و ایمان بیاورید بنابراین شکر نعمتهای خدا در این است که نافرمانی خدا نکنیم و به توصیه هایی که به ایمان آورندگان نموده است عمل نمائیم.

 بعضی از توصیه هایی که خدا در سوره نساء به ایمان آورندگان نموده است عبارتند از: خدا را بپرستید و هیچ چیزی را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید و همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مساکین و همسایگان نزدیک و همسایگان دور و همنشین و واماندگان در سفر و بردگانی که مالک آن هستید(نیکی نمائید)( برگرفته از سوره نساء آیه 36 ) و راه احسان به دیگران را در این می داند که امور نیازمندان را با استفاده از اموال و دیگر توانمندیهایی که به ما بخشیده است اصلاح نمائیم(برگرفته از سوره نساء آیات 37 و 38 ) از آنچه خدا به ما داده است به نیازمندان انفاق نمائیم (برگرفته از سوره نساء آیه 39 ) و امانتها را به صاحبش بدهیم و هنگامی که میان مردم داوری میکنیم به عدالت حکم نمائیم(برگرفته از سوره نساء آیه 58 ) از خدا و رسول خدا و از اولوالامر اطاعت نمائیم و هر گاه در موضوعی نزاع داشتیم آن را به خدا و رسول بازگردانیم وتسلیم نظر آنها شویم(برگرفته از سوره نساء آیه59 ) از مردان و زنان و کودکانی که مورد ستم قرار گرفته اند دفاع نمائیم(برگرفته از سوره نساء آیه 75) اگر تجاوز و ظلمی صورت گیرد باید در دفع آن بکوشیم ولی در شرایط عادی باید در بپاداشتن دین(اقیمو الصلوه) و اصلاح امور نیازمندان از طریق دادن زکات اموال و دیگر توانمندیها بکوشیم(برگرفته از سوره نساء آیه 77) در کارهای نیکو بکوشیم و دیگران را نیز بر انجام یک چنین کارهایی ترغیب نمائیم(برگرفته از سوره نساء آیه 85) و هرگز برای رسیدن به سرمایه های دنیا و برای تصرف اموال دیگران به آنها تهمت نزنیم(برگرفته از سوره نساء آیه 94) و اگر در جایی که زندگی می کنیم فتنه و فساد وجود دارد و نمی توانیم اوضاع را اصلاح نمائیم و نمی توانیم وظایف دینی خود را انجام دهیم از آنجا هجرت کنیم(برگرفته از سوره نساء آیه 97)  به نیازمندان کمک کنیم و دیگران را نیز بر انجام یک چنین کارهایی ترغیب کنیم(امر بصدقه) به معروف عمل نمائیم و دیگران را نیز به معروف توصیه کنیم و در حل اختلافهای بین مردم بکوشیم(او معروف او اصلح بین الناس)( برگرفته از سوره نساء آیه 114) و در دین بدعت ایجاد نکنیم(برگرفته از سوره نساء آیه 119) در انجام اعمال صالح بکوشیم(برگرفته از سوره نساء آیات57 و 122 و 124) تسلیم خدا شویم و به دیگران احسان نمائیم و دینداری خالصانه داشته باشیم(به اولویتهای دین توجه کرده و از افراط و تفریط در اعمال دین بپرهیزیم و در دین بدعت ایجاد نکنیم)( برگرفته از سوره نساء  آیه 125) با یتیمان به عدالت رفتار نمائیم و به آنها احسان کنیم(برگرفته از سوره نساء آیه127) در حل اختلافهای بین خود بکوشیم و اگر لازم شد برای این منظور از قسمتی از حقوق خود درگذریم و به دیگران احسان نموده و از اختلاف و جدایی بپرهیزیم(برگرفته از سوره نساء آیه 128) در اصلاح امور زیر دستان بکوشیم و از تضییع حقوقشان بپرهیزیم(برگرفته از سوره نساء آیه 129 ) برای بپاداشتن عدالت قیام نمائیم و برای خدا شهادت دهیم هر چند به زیان والدین یا نزدیکان ما باشد(برگرفته از سوره نساء 135 ) در دوستی و ارتباط با مردم هرگز کافران را بر مؤمنان ترجیح ندهیم چرا که همه عزّت نزد خدا می باشد(برگرفته از سوره نساء آیه139) اگر جمعی آیات خدا را انکار و استهزاء می کنند با آنها ننشینیم تا به کار دیگری بپردازند(برگرفته از سوره نساء آیه140) و اینکه اگر خطایی از ما سرزد توبه نمائیم و جبران و اصلاح کنیم و به دامن لطف خدا چنگ بزنیم و دین خود را برای خدا خالص گردانیم(تنها آنگونه که خدا از ما خواسته است دینداری نمائیم، قرآن را خوب بفهمیم و درست به آن عمل نمائیم)( برگرفته از سوره نساء آیه 146) بدیهای دیگران را اظهار نکنیم مگر اینکه مورد ستم قرار بگیریم(برگرفته از سوره نساء آیه 148).

 شکر نعمتهای خدا در این است که به پیمانی که با خدا بسته ایم وفا نمائیم و نافرمانی خدا نکنیم(وتقو الله) برای خدا و برای دفاع از مظلومین بپاخیزیم و از روی عدالت گواهی دهیم و به خدا ایمان آوریم و در انجام اعمال صالح بکوشیم و تنها بر خدا توکّل نمائیم(برگرفته از سوره مائده آیات 7 تا 11).

از رسول خدا اطاعت نمائیم و در راه خدا جهاد کنیم و تنها بر خدا توکّل نمائیم(برگرفته از سوره مائده آیات 20 تا 23).

 به توصیه هایی که خدا در قرآن به ایمان آورندگان نموده است عمل کنیم(کذلک یبیّن الله لکم ایته لعلّکم تشکرون)از جمله این توصیه ها این است که چیزهای پاکیزه ای را که خدا برای ما حلال کرده را حرام نکنیم و از حدّ تجاوز ننمائیم و از نعمتهای حلال و پاکیزه ای که خدا به ما داده است بخوریم و از مخالفت فرمان او بپرهیزیم و سوگندهای خود را حفظ نمائیم و اگر سوگندی را شکستیم کفّاره آن را بدهیم و از شراب و قمار و از بتها دوری نمائیم(برگرفته از سوره مائده آیات 87 تا90).

قرآن را خوب بفهمیم و درست به آن عمل نمائیم(اتّبعو ما انزل الیکم منّ ربّکم)( برگرفته از سوره اعراف آیات 2 تا 10).

 شکر نعمتهای خدا به این است که به توصیه های خدا عمل نمائیم(کذلک نصرف الایات لقوم یشکرون) از جمله توصیه های خدا این است که به حدود الهی و به حقوق انسانها تجاوز نکنیم(برگرفته از سوره اعراف آیه 55) و در زمین فساد نکنیم و به دیگران احسان نمائیم(برگرفته از سوره اعراف آیات 55 تا 58).

 خدا می فرماید جمعیت شما کم بود ما شما را یاری کردیم و فزونی بخشیدیم پس به شکرانه این نعمت به توصیه های خدا عمل نمائید(واذکروااذکنتم قلیلاً فکثرکم) از جمله اینکه غیر خدا را بندگی نکنید و حقّ پیمانه و وزن را ادا نمائید و از اموال مردم چیزی نکاهید و در روی زمین فساد نکنید(برگرفته از سوره اعراف آیه 85 ) و بر سر هر راه ننشینید که مردم را تهدید کنید و مؤمنان را از راه خدا باز دارید و با القای شبهات راه خدا را کج و معوّج نشان ندهید(برگرفته از سوره آیه اعراف 86 ) و در راه دینداری و در مقابل دشمنان صبر نمائید(برگرفته از سوره اعراف آیات 85 تا 87).

شکر نعمتهای خدا در این است که در انجام اعمال صالح بکوشیم(برگرفته از سوره اعراف آیات 189 تا 196 ).

 به عهد خود با خدا و پیامبر وفا نمائیم و خیانت نکنیم و در امانتهای خود خیانت نکنیم و برای بدست آوردن اموال و اولاد بیشتر به حدود الهی و به حقوق انسانها تجاوز نکنیم و از آنچه بدست آورده ایم در راه اصلاح امور نیازمندان استفاده نمائیم(برگرفته از سوره انفال آیات 26 تا 28).

 به ناحق ستم نکنیم و به دیگران احسان نمائیم(برگرفته از سوره یونس آیات 22 تا 26).

 در بدست آوردن اموال و دیگر توانمندیها به حدود الهی و حقوق انسانها تجاوز نکنیم و غرق شادی و غفلت و فخر فروشی نشویم(الّا الذین صبرو) و در انجام اعمال صالح بکوشیم(برگرفته از سوره هود آیات 9 تا 11).

 پیرو راستین اسلام و قرآن باشیم(آن را خوب بفهمیم و درست به آن عمل نمائیم)( برگرفته از سوره یوسف آیه 38 ).

در آیات 23 تا 28 سوره ابراهیم راه شکر گذاری نعمتهای الهی را در ایمان آوردن به خدا و انجام اعمال صالح می داند و در آیه 31 همین سوره به مهمترین اعمال صالح که بپاداشتن دین و انفاق به نیازمندان بصورت پنهان و آشکار است اشاره می کند(برگرفته از سوره ابراهیم آیات 23 تا 31) و در ادامه می فرماید که از رسول الهی تبعیت نمائید(فمن تبعنی فانه منی )( برگرفته از سوره ابراهیم آیه 36) و دین خدا را بپا دارید(لیقیموالصلوه)(از آیه 37 ) و راه بپاداشتن دین را در درست فهمیدن قرآن و پیاده کردن آن می داند(هذا بلغ لناس و... و لیذکرو اولو الالبب)(از ابراهیم آیات 36 تا 52 ).

در آیات 1 تا 42 سوره نحل به کسانی که می خواهند شکر نعمتهای خدا را بجا آورند اینگونه توصیه میکند که از مخالفت فرمان خدا بپرهیزند(انا فاتقون) و تنها از فضل خدا روزی طلبند(و لتبتغو من فضله – در بدست آوردن روزی حدود الهی و حقوق انسانها را رعایت کنند) و غیر خدا را بندگی نکنند(یدعون من دون الله) و برتری جویی به ناحق نکنند(لا یحب المستکبرین) گناه نکنند و دیگران را با ترویج اندیشه های باطل و بی اساس گمراه نکنند(والذین یضلونهم بغیر علم) و از نافرمانی خدا بپرهیزند و به دیگران احسان نمایند(للذین احسنو فی هذه الدنیا ... دار المتقین) و در دنیا به پاکی زندگی نمائید(طیّبین)و اگر در جایی که زندگی می کنند امکان دینداری و زندگی سالم وجود ندارد و نمی توانند آن را اصلاح نمایند از آنجا هجرت کنند و در مقابل مشکلاتی که در این راه پیش می آید صبر و استقامت نمایند و تنها بر خدا توکّل کنند(والذین ها جرو...و علی ربهم یتوکّلون)(برگرفته از سوره نحل آیات 1 تا 42) از دین خالص خدایی پیروی نمایند و از غیر خدا نترسند و شرک نیاورند(در دینداری بدعت ایجاد نکنند و به اولویتهای دین توجه کنند و در اعمال دین افراط و تفریط نکنند)(برگرفته از سوره نحل آیات 52 تا 54) تنها از روزی های پاک خدا بخورند(ورزقکم من الطیبت) و شرک نورزند(ویعبدون من دون الله) و از آنچه خدا از روزیها به آنها داده است بصورت پنهان و آشکار انفاق نمایند(فهو ینفق منه سرّا و جهرا) و از مظلومین دفاع نمایند و در تحقّق عدالت بکوشند و در زمانی که در قدرت هستند نیز در صراط مستقیم حرکت نمایند(و من یأمر بالعدل وهو علی صراط مستقیم)(برگرفته از سوره نحل آیات 70 تا 76 ).

خدا در آیات 79 تا 81 سوره نحل تعدادی از نعمتهایی را که به انسانها داده است را بر می شمارد و در آیه 78 سوره نحل می فرماید که ما به شما گوش و چشم و عقل دادیم تا نعمتهای ما را ببینید و در آن تعقل کنید شاید شکر آن را بجا آورید و در ادامه به کسانی که می خواهند شکر نعمتها را بجا آورند اینگونه توصیه می کند که تسلیم فرمان خدا گردند(لعلّکم تسلمون) و کفران نعمت نکنند(برگرفته از سوره سوره نحل آیه 83) و ظلم نکنند(برگرفته از سوره سوره نحل آیه 85) و شرک نورزند(در دین بدعت ایجاد نکنند و به اولویّتهای دین توجه نمایند و در انجام اعمال دینی افراط و تفریط نکنند)(برگرفته از سوره سوره نحل آیه 86) و با ترویج اندیشه های بی اساس مردم را از راه خدا باز ندارند و فساد نکنند(برگرفته از سوره سوره نحل آیه 88) و پیامبر را بعنوان گواه و الگوی رفتاری خود قرار دهند(شهیدا علی هولاء ) و تسلیم قرآن باشند(قرآن را خوب بفهمند و درست به آن عمل نمایند)(برگرفته از سوره سوره نحل آیه 89) و در مورد تمامی انسانها عدالت را رعایت نمایند و به همه مردم احسان و بخشش داشته باشند و به نزدیکان توجه(احسان و بخشش) بیشتری کنند و از فحشاء و منکر و ستم نسبت به خود و دیگران دوری نمایند(برگرفته از سوره سوره نحل آیه 90) و به عهدی که با خدا بسته اند وفا کنند و سوگند های خود را پس از محکم بستن آن نشکنند(برگرفته از سوره نحل آیه 91) و به هیچ عنوان و با هیچ توجیهی سوگند خود را وسیله خیانت و فساد قرار ندهند(برگرفته از سوره نحل آیات 92 و 94) و پیمان الهی را با بهای کمی(به هیچ بهایی) نفروشند(حقایق قرآن را تحت هیچ شرایطی و به طمع دستیابی به هیچ گونه منافعی کتمان نکنند)( برگرفته از سوره نحل آیه 95) و برای بدست آوردن رضایت خدا عمل نمایند وتسلیم خواسته های نابجای نفس نشوند و در مقابل سختی ها و فشارهای بیرونی و در مقابل دشمنان صبر و استقامت نمایند(از سوره نحل آیه 96) و به خدا ایمان آورند و در انجام اعمال صالح بکوشند(برگرفته از سوره نحل آیه 97) و تنها بر خدا توکّل نمایند(نه از شیطان پیروی نمایند و نه در دینداری شرک ورزند بلکه تنها آنگونه که در قرآن تعیین شده است عمل نمایند، از بدعت در اعمال دینی بپرهیزند و به اولویّتهای قرآن توجه کنند و از افراط و تفریط در اعمال دینی دوری نمایند)(برگرفته از سوره نحل آیات 98 تا 100).

شرط لازم برای شکرگذاری نعمتهای خدا این است که تسلیم هدایت الهی شویم(برگرفته از سوره نحل آیه 113) و به حدود الهی و حقوق انسانها احترام بگذاریم(تنها از چیزهای حلال و پاک استفاده نمائیم)( برگرفته از سوره نحل آیه 114) و از هرگونه انحراف و شرک دوری نمائیم(برگرفته از سوره نحل آیه 120) و شرط کافی برای شکرگذاری نعمتهای خدا این است که با استفاده از اموال و دیگر توانمندیهای خود در هدایت گمراهان و اصلاح امور نیازمندان بکوشیم(برگرفته از سوره نحل آیه 122).

خدا به انسانها می فرماید که ما به شما نعمتهای فراوانی دادیم که از جمله آن تعلیم ساخت زره می باشد و از آنها می خواهید که شکر این نعمتها را بجا آورند و بهترین راه شکرگذاری نعمتها را در این می داند که پیامبران را در انجام رسالتشان که هدایت مردم و اصلاح امور نیازمندان جامعه از طریق انجام کارهای خیر و بپاداشتن دین(اقام الصلوه) و دادن زکات می باشد یاری نمایند(برگرفته از سوره انبیاء آیات 73 و 80 ).

خدا می فرماید که نعمتهای خود را در تسخیر شما در آوردیم پس شکرگذار آن باشید(کذلک سخرنها لکم لعلکم تشکرون) و نیز می فرماید که شما را هدایت نمودیم پس من را بزرگ بدارید و شکرگذار نعمتهای من باشید(لتکبروالله علی ماهدیکم) در ادامه تنها راه شکر گذاری نعمتها را در تقوی پیشگی می داند(ولکن یناله التقوی منکم) و راه تقوی پیشگی را در این می داند که در مقابل فرمان خدا تسلیم باشیم(اسلمو) و در مقابل ذکر خدا(قرآن ) متواضع باشیم(به توصیه های آن عمل نمائیم)(الذین اذا ذکرالله و جلت قلوبهم) و در مقابل مصیبتهایی که به ما می رسد شکیبا باشیم و دین را بپا داریم و از آنچه خدا به ما روزی داده است انفاق کنیم و از آنچه در راه خدا قربانی می کنیم به نیازمندان از مستمند قانع و فقیر کمک نمائیم و به دیگران احسان کنیم(برگرفته از سوره حج آیات 34 تا 37 ).

خدا در آیات 78 تا 86 سوره مؤمنون به قدرت و توانائی خود اشاره می کند و به انسانها می گوید به شما گوش و چشم دادم تا قدرت من را ببینید و قلب دادم تا آن را درک کنید و در مقابل آن تواضع نمائید(السمع و الابصر والافئده) و به آنها توصیه می کند که متذکّر آیات خدا شوند و شکر نعمتهای او را بجا آورند(افلا تذکرون) و از آنها می خواهد که نافرمانی خدا نکنند(افلا تتقون) و از شرک بپرهیزند(و تعالی عمّا یشرکون)(به اولویتهای دین و قرآن توجه نمایند و از بدعت در دین بپرهیزند و از افراط و تفریط در اعمال دینی دوری نمایند) و به دیگران ظلم نکنند(برگرفته از سوره مؤمنون آیه 94) و در مقابل بدیها به مردم نیکی نمایند(برگرفته از سوره آیه 96) و توجّه اصلی خود را در انجام اعمال صالح قرار دهند(لعلی اعمل صلحا فیما ترکت)( برگرفته از سوره مؤمنون آیات 78 تا 100).

راه شکر نعمتهای خدا در این است که اعمالی را که رضایت خدا را در پی دارد را انجام دهیم که از جمله آن اعمال صالح می باشد(برگرفته از سوره نمل آیه 19).

 در حل اختلافها به عدالت حکم نمائیم و هرگز از مجرمان دفاع نکنیم(برگرفته از سوره قصص آیه 17).

به شکرانه اینکه خدا ما را هدایت کرده هرگز از کافران پشتیبانی نکنیم و به آیات الهی(قرآن) توجه نمائیم(آن را خوب بفهمیم و درست به آن عمل نمائیم) و مردم را بسوی خدا دعوت کنیم و از شرک بپرهیزیم(برگرفته از سوره قصص آیات 86 و 87).

 برای شکرگذاری نعمتهای خدا باید سهمی از آنچه خدا از اموال و دیگر توانمندیهایی که به ما بخشیده است(رحمه) را به نیازمندان از نزدیکان و مساکین و در راه ماندگان بدهیم(بصورت قرض الحسنه و یا بلاعوض)(برگرفته از سوره روم آیات 36 تا 39) به خدا ایمان آوریم و در مقابل فرمان او تسلیم شویم(من یؤمن بایتنا فهم مسلمون)(برگرفته از سوره روم آیات 46 تا 53).

شرک نورزیم(به اولویّتهای قرآن توجه نمائیم و از بدعت در دین بپرهیزیم و از افراط و تفریط در انجام اعمال دینی دوری نمائیم) به پدر و مادر نیکی کنیم و شکر نعمت پدر و مادر را بجا آوریم و شکر نعمتهایی که خدا به پدر و مادر ما داده است را نیز بجا آوریم و همیشه با آنها بطرز شایسته ای رفتار نمائیم، دین را بپا داریم(اقم الصلوه) و امر به معروف و نهی از منکر نمائیم و در برابر مصیبتهایی که به ما می رسد شکیبا باشیم و با بی اعتنایی از مردم روی مگردانیم و مغرورانه راه نرویم و تنها از قرآن پیروی نمائیم(اتبعو ما انزل الله – قرآن را خوب بفهمیم و درست به آن عمل نمائیم ) و از راه پدران خود اگر دلیلی بر درستی کارهایشان نداشته باشند پیروی نکنیم و همیشه تسلیم فرمان خدا باشیم(از هواهای نفسانی یا از پندارهای بی اساس پیروی نکنیم)و به دیگران احسان نمائیم(بر گرفته از سوره لقمان آیات 12 تا 22).

در آیه 26 سوره لقمان می فرماید که خدا شایسته ستایش است و در ادامه به ایمان آورندگان توصیه می کند که به پیمانی که با خدا بسته اند وفادار باشند(ختّار) و از نافرمانی خدا بپرهیزند(اتقوربکم) تا شکر نعمتهای خدا را به جا آورده باشند(برگرفته از سوره لقمان آیات 26 تا 33).

خدا در آیات 4 تا 9 سوره سجده به قدرت و توانائی خود در خلقت دنیا و انسان اشاره می کند و در آیه 9 می فرماید که ما به انسان گوش و چشم داده ایم تا نشانه های قدرت ما را ببیند و به آنها دل دادیم تا شکر نعمتها را به جا آورند و در ادامه به کسانی که می خواهند شکر نعمتها را بجا آورند توصیه می کند که در انجام اعمال صالح بکوشند(نعمل صلحا) و به آیات الهی ایمان بیاورند(نشانه ایمان آورندگان را این می داند که تسلیم آیات خدا باشند(اذا ذکرو بها خرو سجدا) و حمد خدا را به جا آورند و از آنچه به آنها روزی داده شده به نیاز مندان انفاق کنند و در کنار ایمان به خدا در انجام اعمال صالح نیز بکوشند(الذین امنو و عملو الصلحت))(برگرفته از سوره سجده آیات 4 تا 19).

خدا در سوره سبا آیات 1 و 2 به خلقت دنیا و آخرت و نشانه های قدرت خود اشاره می کند و می فرماید که اگر قرار باشد شخصی به خاطر نعمتهای فوق ستایش شود آن الله است(الحمد لله) و در ادامه به کسانی که می خواهند شکر نعمتهای خدا را بجا آورند توصیه می کند که به خدا ایمان آورند و در انجام اعمال صالح بکوشند(الذین ءامنو و عملوالصلحت)(بر گرفته از سوره سبا آیات 1 تا 4).

شکر نعمتهای خدا به این است که در مقابل توطعه ها و در مقابل دشمنان آماده و مجهّز باشیم و در انجام اعمال صالح بکوشیم(ان اعمل سبغت ... صلحا)(برگرفته از سوره سبا آیات 10 تا 13) و نسبت به مسائل محیط زندگی خود(شهر یا روستا) احساس مسئولیّت نمائیم و در ساختن محیطی پاک برای زندگی همه شهروندان تلاش نمائیم(بلده طیّبه) با فقرا و نیازمندان جامعه همزیستی داشته باشیم تا از مشکلات آنها با خبر شده و در حل مشکلاتشان بکوشیم(صبّار شکور)(برگرفته از سوره سبا آیات 15 تا 19).

خدا در آیات 9 تا 14 سوره فاطر به تعدادی از نعمتهایی که به انسانها داده است اشاره می کند و در سوره فاطر آیه 15 می فرماید چون خدا انسان را خلق کرده و به او نعمتهای فراوانی داده پس شایسته ستایش می باشد و در آیه 29 همان سوره نیز راه شکرگذاری نعمتها را در بپاداشتن دین(اقامو الصلوه) و انفاق از اموال و دیگر توانمندیها بصورت آشکار و پنهان می داند و همچنین شکر نعمت قرآن را در این می داند که به توصیه های آن عمل نمائیم و چون مهمترین توصیه قرآن به ایمان آورندگان انجام کارهای خیر می باشد پس برای شکرگذاری قرآن باید به کارهای خیر توجّه ویژه ای داشته باشیم و در انجام آن بر دیگران سبقت بگیریم(برگرفته از سوره فاطر آیه 32).

خدا در آیات 33 تا 35 سوره یس به بعضی از نعمتهایی که به انسانها داده است اشاره می کند و در ادامه آیه 35 به ایمان آورندگان توصیه می کند که شکر نعمتهایی که به آنها داده شده است را بجا آورند و در آیه 61 همان سوره راه شکرگذاری نعمتهای خدا را در بندگی خدا می داند.

شکر نعمتهای خدا در این است که به خدا ایمان آوریم و از نافرمانی او بپرهیزیم(اتّقوربّکم) و به دیگران احسان نمائیم و اگر در جایی که زندگی می کنیم ظلم و فتنه وجود دارد و امکان زندگی سالم و بندگی خدا وجود ندارد و نیز نتوانیم شرایط را تغییر دهیم از آنجا هجرت نمائیم و بر مشکلاتی که در این راه پیش می آید صبر کنیم و خدا را بندگی نمائیم(بندگی خدا باید بگونه ای باشد که دین از ما خواسته است) و در مقابل فرمان خدا تسلیم باشیم(برگرفته از سوره زمر آیات 7 تا 12) و به خود و به دیگران ظلم نکنیم(برگرفته از سوره زمر آیه 51) و از آنچه خدا به ما روزی داده است به نیازمندان ببخشیم(برگرفته از سوره زمر آیه 52) و اگر خطایی از ما سر زد و به نفس خود ستم کردیم توبه کرده و به سوی خدا باز گردیم و تسلیم امر خدا شویم(برگرفته از سوره زمر آیات 53 و 54) و در عمل به قرآن به مهمترین توصیه های آن(احسن ما انزل الیکم منّ ربّکم) توجّه بیشتری نمائیم(برگرفته از سوره زمر آیه 55) و آیات الهی را به تمسخر نگیریم(برگرفته از سوره زمر آیه 56) و از نافرمانی خدا بپرهیزیم(لکنت من المتّقین) و به دیگران احسان نمائیم(فاکون من المحسنین) و از شرک بپرهیزیم(به مواردی که در دین بر انجام آن تأکید بیشتری شده است توجّه بیشتری نمائیم و از بدعت در دین بپرهیزیم و از افراط و تفریط در اعمال دینی دوری نمائیم)(برگرفته از سوره زمرآیات 64 و 65) و خدا را بندگی نمائیم(برگرفته از سوره زمر آیه 66).

 به خدا ایمان آوریم و در انجام اعمال صالح بکوشیم(برگرفته از سوره غافر آیات 58 تا 61) و به خدا ایمان آوریم و در کارها بر او توکّل نمائیم(برگرفته از سوره شوری آیه 36) و از گناهان بزرگ و از کارهای زشت دوری نمائیم و هنگامی که خشمگین شدیم عفو نمائیم(برگرفته از سوره شوری آیه 37) و دعوت پروردگار را اجابت نمائیم و دین را بپا داریم و کارها را با مشورت و نظر جمع انجام دهیم و از آنچه خدا به ما روزی داده به نیازمندان انفاق نمائیم(برگرفته از سوره شوری آیه 38) و اگر مورد ظلم و تجاوز قرار گرفتیم تسلیم نشده و از دیگران تقاضای کمک نمائیم(برگرفته از سوره شوری آیه 39) و اگر مورد ستم واقع شدیم تنها به همان اندازه مجازات نمائیم و اگر شرایط بخشش بود ببخشیم(برگرفته از سوره شوری آیات 32 تا 43).

در انجام اعمال صالح بکوشیم(برگرفته از سوره جاثیه آیات 12 تا 14 و 21) اعمالی را انجام دهیم که رضایت خدا را در پی دارد(برگرفته از سوره احقاف آیه 15).

خدا در آیات 14 تا 21 سوره ملک به مواردی از قدرت خود اشاره می کند و در آیه 22 همان سوره به ایمان آورندگان توصیه می کند که در صراط مستقیم الهی گام بردارند و در آیه 23 می فرماید که ما به انسانها گوش و چشم دادیم تا قدرت ما را ببینند و به آنها قلب داده ایم تا در مقابل قدرت ما تواضع نمایند و شکر نعمت ما را بجا آورند. بنابر آنچه گفته شد شکر نعمت خدا در این است که در صراط مستقیم الهی گام برداریم.

شکر نعمتهای خدا در این است که از آنچه از اموال و دیگر توانمندیها که خدا به ما بخشیده است به نیازمندان بدهیم(برگرفته از سوره قلم آیات 17 تا 28) کارهای نیکو(برّ) انجام دهیم و در بندگی خدا اخلاص داشته باشیم و به نذر خود وفا نمائیم و از سختی روز قیامت بترسیم(بنابر این نافرمانی خدا نکرده و به حقوق دیگران تجاوز نکنیم) و به نیازمندان از فقیر و یتیم و اسیر اطعام دهیم(برگرفته از سوره انسان آیات 3 تا 8) یتیمان را گرامی بداریم(تکرمون الیتیم) در اطعام مستمندان و حل مشکلاتشان بکوشیم و دیگران را نیز بر انجام این کار ترغیب نمائیم(تحضون علی طعام المسکین) قسمتی از آنچه به ارث می بریم را برای اصلاح امور نیازمندان بدهیم و به حدود الهی و حقوق انسانها(در هنگام بدست آورن اموال) احترام بگذاریم و از آنچه بدست می آوریم نیز حقوق خدا و حقوق انسانها را بپردازیم(و تحبّون المال حبّا جمّا) و در جهت رضایت خدا عمل نمائیم(مرضیه) و در راه بندگی خدا تلاش کنیم(برگرفته از سوره فجر آیات 15 تا 29) در اصلاح امور یتیمان بکوشیم و در هدایت گمراهان تلاش نمائیم و از آنچه از نعمتها که خدا به ما داده است در راه اصلاح امور نیازمندان استفاده نمائیم(برگرفته از سوره ضحی آیات 6 تا 11) و از اموال و دیگر توانمندیهای خود در راه اصلاح امور نیازمندان بهره بگیریم(برگرفته از سوره والعادیات آیات 6 تا 8). 

قائمی